Door afvalstoffen van organisch of anorganische natuur te verwerken kan er op een milieuvriendelijke manier energie worden opgewekt. Afval van organische aard wordt ook wel biomassa genoemd. Door biomassa te verbranden, vergassen of vergisten kan er energie worden opgewekt. De op die manier opgewekte energie is milieuvriendelijker dan energie opgewekt uit de ouderwetse fossiele brandstoffen. Weliswaar komt er ook CO2 bij vrij, maar omdat die nog maar kort geleden door de planten aan de atmosfeer werd onttrokken ontstaat er een korte kringloop die als milieuvriendelijk wordt beschouwd. Er zijn veel verschillende afvalsoorten geschikt voor deze manier van afvalverwerking. 

Het verwerken van duurzaam afval

Dit in tegenstelling tot fossiele brandstoffen, die al zo lang in de aarde liggen opgeslagen dat ze niet meer tot de normale CO2-cyclus behoren. Op dit moment is elk jaar ongeveer 5 procent van de in Nederland in totaal opgewekte energie afkomstig uit biomassa. Je kunt pas spreken van biomassa wanneer de gebruikte stoffen voldoende voorradig zijn en wanneer de energie efficiënt wordt opgewekt. Wanneer er bijvoorbeeld hout wordt gebruikt moet ervoor worden gezorgd dat voor het gekapte hout nieuwe bomen worden teruggeplant. Ook uit voedsel als maïs en suikerriet kan biogas of bio-ethanol worden gewonnen, waarmee autos aangedreven kunnen worden. Dit stuit echter op veel kritiek bij mensen die vinden dat dit voedsel beter ingezet zou kunnen worden om hongerige monden te voeden.

Energie opwekken uit afval
Nederlandse energiecentrales voegen vaak een deel biomassa aan hun reguliere brandstoffen toe, om zo een deel van de opgewekte energie als groen te kunnen verkopen. Echter staat de duurzaamheid hiervan ter discussie, aangezien de hiervoor gebruikte biomassa veelal afkomstig is van ver weg gelegen landen, waardoor het vervoer ervan alweer bijdraagt tot een grotere belasting voor het milieu. Het ministerie van VROM is op het moment hard bezig om hier duidelijke richtlijnen voor vast te stellen. Ook uit afval kan energie worden opgewekt. Door bijvoorbeeld GFT-afval en mest door bacteriën te laten bewerken, ontstaat er een biogas dat na zuiveren dezelfde kwaliteit heeft als het bekende aardgas. Door dit gas te verbranden ontstaat er ook weer bruikbare energie. Omdat hier echter ook schadelijke stoffen bij vrijkomen kent deze manier van energie opwekken toch nog veel tegenstanders.

Duurzaamheid staat voorop

Het verbranden van rioolslib is ook een heikel punt, omdat hierbij zware metalen in het milieu terecht komen. Het vergisten van koeienmest is dan weer een minder omstreden manier om energie op te wekken, de overheid heeft dan ook een subsidieregeling ingesteld die boeren in staat moet stellen met een speciale installatie zelf stroom op te wekken. Omdat het beoordelen van de duurzaamheid van biomassa van zoveel factoren afhankelijk is, heerst er nog redelijk veel onduidelijkheid over de beste manier van energie winnen uit afval en biomassa. Het ministerie van Milieu werkt aan duurzaamheidscriteria, waardoor meer duidelijkheid zou moeten ontstaan.